• Tu Karu In Melele Ilo Kajin Majol

     

     

     

     

     

     

     

    Pija: M.X. Mitchell, 2016, Mājro.

    Na ij juon lawyer, eo ej jerbal im emelele kin history in komalmel ko im jorran ko walok jen nuclear testing ko kommani ilo aelon in Majol ilo yio kane 1946 nan 1958. Kien eo an United States ear kareboklok 67 bam ko ilo aelon in Enewetak im Bikini, ilo tore eo im kien eo an Majol ear jab juon mottan Sovereign Territory, ak lal ko im rej bed iumwin tel im onako eo an United States. United States ilo tore kein ar rul i majol in iumwin karok eo an United Nations eo im na etan Trust Territory of the United Nations, juon eo emake kin karok na etan 'strategic trusteeship'.

     

    Project in ao na etan Test Cases ej kwalok kin history in ejaak in entaan ko rimoj rar jemae jen wot komalmel kein im jorran in paijin ko im rejelet ejmour an rimajol jen ien komalmel ko nan rainin. Ij komman ao jerbal in katak ikijien armijj ro 'im allies ro aer' kin entan ko rej iooni ikijien kakien ko kab ko im rejelet science im jerbal ko an scientist ko im rej itok wot jen kar jerbal in komalmel ko im paijin in bom ko.

     

    Komalmel ko ilo majol ij watok rej jet ko im alap aer aorok nan America ilo an kolaplok im korebakbaklok erroklok in jerbal im melele ko kin bomb ilo belaak in lal in im ilo ejja wawen in wot ej juon eo im ej kokmanman im kejbarok kakien ko im jerbal in politics ko im remman nan amerka make. Ijoke armij in majol make kin ainikien nir ilo makitkit ko re kommani ikijien komalmel kein, rekwalok ke kajor eo amerika ekar loe ej juon eo im ejjab bin ako ej juon eo im rimajol remaron jelmae. Ilo an rimajol kar boklontak case ko nan court ej juon buntok ne eo ekajor ilo watok ilo wawen poltical tactic, ak jerbal in politics, eo im ekwalok kajor in ainikien rimajol ilo jerbal ko ilowan Amerika en make im ilo aer nur nan self-determination ikijien aelon kein im lomalo eo aer, joleti jen ritto ro aer.

     

    Ilo reimaanlok, inaj wonmanlok wot im kommane jerbal ko ikiijien history in kakien ko jen ke ear jino komalmale ko ikijien nuclear weapon im energy kein. Inaj katak kin kakien ko ikijien liabilityak likjab im muri ko komele ilo kakien ko ikijein nuclear energy accidents ak jirilok kein im bareinwot edoklok in jerbal ko ikkijien movement eo nan nuclear free and independent Pacific, eo im majol ej bar mottan.

     

    Emoj ao komman ao trip nan archive ko kajojo nan bukot documents ko ikijien ejaak in history eo an majol. Imonono in uwaak kajitok ikijien history im ejaak in komalmel kein, ikijien research in ao im collecition kein ijkojerbali Jouj im jej tok ne kwoj konan bok melele.

     

     

    (Trans. R.A. Bennett)